Zonder emoties zou er bij ons van binnen een groot gat gapen tussen ons denken enerzijds en onze instincten anderzijds. Ons gedrag zou heen en weer slingeren tussen wat ons brein ons aan gedachten influistert en wat we puur lichamelijk voelen, zoals rillen van de kou en rammelen van de honger. Ons sociaal leven zou er zwartwit uitzien, ontdaan van de gevoelens waarmee we ons gedrag inkleuren. Dus gelukkig kunnen we voelen en emoties ervaren. Maar wat zijn emoties nu precies?
Een emotie is eigenlijk een proces dat bij jou van binnen op gang komt op basis van externe prikkels en jouw ervaringen, herinneringen, kennis en karakter. We spreken wel van pre-emoties, basisemoties en cognitieve emoties. Laten we een voorbeeld nemen hoe dit proces bij jou van binnen op gang komt.
Je steekt een straat over en je ziet ineens een auto op je af stormen. In een fractie van een seconde combineer je wat je ziet (externe prikkels) met wat je weet over het gevaar van op je in rijdende auto’s. Je schrikt en verstijft van angst. Deze allereerste emotionele reactie noemen we een pre-emotie. Schrik, paniek en walging zijn daar voorbeelden van.
Vervolgens vlucht je, net op tijd, de stoep op. Je schrik slaat om in boosheid: kan die stomme automobilist niet uit zijn doppen kijken? En je wijst met een groot gebaar naar je voorhoofd. Nu spreken we van een basis emotie. Terwijl pre-emoties je instinctief overkomen, gaat bij het opkomen van basis emoties het denken een rol spelen. Boos, bang, bedroefd en blij zijn zulke basis emoties.
Krijgt je brein nog meer de tijd om over het gebeuren na te denken, dan spreken we van cognitieve emoties. Nu de auto allang uit het zicht is en jij druk gebarend nog steeds staat te foeteren, kan de boosheid bijvoorbeeld omslaan in schaamte: wat sta ik hier eigenlijk boos te doen? Schaamte, jaloezie, afgunst, wrok zijn voorbeelden van cognitieve emoties.
Dus emoties zijn in de eerste plaats lichamelijke sensaties, waarbij eerdere ervaringen en het denken een rol spelen. Dat betekent ook dat we met ons lichaam en ons denken onze emoties kunnen beïnvloeden. Voel je je bijvoorbeeld neerslachtig en slof je met hangende schouders en gebogen hoofd door de dag? Kijk dan eens wat er verandert als je je schouders recht, vooruit kijkt en stevig gaat staan. Dan zul je ook iets van kracht kunnen voelen. Of voel je je angstig omdat je denkt aan wat er allemaal mis kan gaan? Richt dan je aandacht eens op wat er wél goed gaat, hoe groot of klein ook. Dan kun je bemerken dat achter jouw angst een gevoel van blij en ontspannen vertrouwen gloort.
0 Reacties